Cut | การเจียระไน

Cut | การเจียระไน ความสวยงามของเพชรนั้นขึ้นอยู่กับวิธีการเจียระไน รวมถึงความสามารถและความชำนาญในการเจียระไนด้วย เพชรสามารถเจียระไนออกมาได้หลายรูปทรง แต่รูปทรงที่เป็นที่นิยมมากที่สุดคือ ทรงกลม (Round shape) รูปแบบของการเจียระไนเพชรทรงกลมที่สวยงามที่สุดมีชื่อเรียกว่า "Brillant Cut" หรือที่รู้จักกันในนาม "เหลี่ยมเกสร"

ตัวอย่างลักษณะรูปทรงของเพชร

คุณภาพของการเจียระไนและขัดผิวจะส่งผลต่อลักษณะของแสงที่เดินทางผ่านเพชรมาให้เราเห็น คุณสมบัติเหล่านี้ได้แก่ Proportion (สัดส่วน), Symmetry (ความสมมาตร), Polish (การขัดผิว) และอื่นๆ

ลักษณะของแสง (Light’s Performance) ที่ดีนั้น แสงทั้งหมดจะต้องถูกสะท้อนมายังผู้สวมใส่ และให้ความแวววาว (Brilliance) สูงสุด ตามภาพที่แสดงด้านล่างดังนี้

Too Shallow แสงหลุดลงไปด้านล่างไม่กระทบกลับมาด้านหน้าของเพชร ทำให้สูญเสียความแวววาวไป Ideal แสงทั้งหมดถูกสะท้อนมายังผู้สวมใส่ ทำให้เพชรเกิดความแวววาวสูงสุด Too Deep แสงตกกระทบแล้วสะท้อนออกด้านข้าง ซึ่งมักจะทำให้เพชรเกิดความหม่นหรือสีคล้ำภายใน

เพชร Hearts & Arrows (H&A) เป็นเพชรที่ได้รับการเจียระไนได้สมบูรณ์แบบที่สุด มีลักษณะพิเศษคือจะให้แสงสะท้อนที่แวววาวสูงสุด ใช้เรียกกับเพชรรูปทรงกลมเท่านั้น ซึ่งมีลักษณะเด่นคือ เราจะเห็น Pattern รูปหัวใจ 8 ดวงเมื่อมองจากด้านล่าง และลูกศร 8 ศร เมื่อมองจากด้านบน โดยหัวใจ และลูกศรก็จะมีขนาดเท่ากันทั้งหมด และวางตัวอย่างสมมาตรด้วย ซึ่งเราจะพบเพชร Heart & Arrows 1-2% ของเพชรทั้งหมดในโลกนี้เท่านั้นที่จะเจียระไนได้สมบูรณ์แบบระดับนี้ ซึ่งก็ทำให้มีราคาสูงกว่าเพชรทั่วไป 

Color | สี 

สีของเพชรจะถูกจัดแบ่งโดยเริ่มตั้งแต่เพชรที่ใส ไม่มีสี (Colorless), เริ่มมีสีนวลขึ้นในระดับที่ สายตาเริ่มสังเกตได้ (Near Colorless), เป็นสีเหลืองจางๆ (Yellow Tinge) และเป็นสีเหลืองอ่อนๆ (Light Yellow)

หากใช้มาตราฐานของ GIA จะสามารถแบ่งระดับสีหรือที่เรานิยมเรียกกันว่า "น้ำ" โดยใช้อักษรตั้งแต่ D ซึ่งเทียบเท่ากับน้ำ 100 ถัดมาเป็น E ซึ่งเทียบเท่ากับน้ำ 99 ไล่ลงไปเรื่อยๆ จนถึง Z ดังนี้

การจัดแบ่่งสีของเพชรต้องทำโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น ซึ่งสายตาของคนทั่วไปจะไม่สามารถดูความแตกต่างของสีเพชรได้ ดังนั้นเพชรทุกเม็ดต้องมีใบ Certificate กำกับ.  

Clarity | ความสะอาด 
การเกิดเพชรตามธรรมชาติภายใต้แรงกดดันและอุณหภูมิที่สูงมาก และปรากฎการณ์ธรรมชาติก็สามารถก่อให้เกิดรอยตำหนิในเพชรหรืออาจทำให้เพชรมีมลทินได้ เพชรที่ไม่มีมลทินและตำหนิ หรือมีน้อยก็จะยิ่งหายากและจะมีมูลค่าสูงขึ้นด้วย

เพชรสามารถแบ่งตามคุณภาพของความสะอาด ภายใต้การใช้กล้องขยายที่มีกำลังขยาย 10 เท่าได้ดังนี้

FL (Flawless) หรือ LC (Loupe Clean) เพชรที่สะอาดที่สุด ไม่มีรอยตำหนิใดๆ ทั้งภายในและภายนอก IF (Internal Flawless) เพชรที่สะอาด ไม่มีรอยตำหนิใดๆ หรือจะมีก็แต่รอยขีดข่วนเล็กๆ ภายนอกเท่านั้น VVS1, VVS2 (Very Very Slightly Included) มีแผลตำหนิภายในหรือภายนอกน้อยมาก สังเกตได้ยากมาก VS1, VS2 (Very Slightly Included) มีแผลตำหนิภายในหรือภายนอกเล็กน้อย I1, I2 (Imperfect) มีรอยตำหนิซึ่งมองเห็นได้ง่าย

Carat Weight | กะรัต 

หน่วยที่เป็นมาตราฐานในการใช้ชั่งน้ำหนักเพชรและอัญมณีต่างๆคือ "กะรัต" (Carat) หรือย่อว่า ct ใน 1 กะรัตจะแบ่งเป็นหน่วยย่อยๆ 100 หน่วย เรียกว่าPoint หรือที่รู้จักกันว่า "ตัง" เช่นเพชรที่มีขนาด 0.50 ct ก็จะเรียกว่า 50 Point หรือ 50 ตัง

ราคาของเพชรจะขึ้นอยู่กับน้ำหนักและคุณลักษณะอื่นๆ อีกมากมาย ดังนั้นเพชที่มีน้ำหนักเท่ากัน อาจจะมีราคาที่แตกต่างกันได้ อีกทั้งราคาของเพชรจะถูกแบ่งเป็นกลุ่มๆโดยอาศัยช่วงน้ำหนัก ราคาจะมาสูงขึ้นในอัตราส่วนเดียวกับน้ำหนักกะรัต เช่น เพชร 2 กะรัตไม่ได้มีราคาเป็น 2 เท่าของ เพชร 1 กะรัต
ภาพด้านล่างแสดงขนาดโดยประมาณของเพชรในแต่ละกะรัต 

เกรดการเจียระไนเพชรแบบต่าง ๆ

เพชรอินเดียหรืออินเดียนคัท (Indian Cut)

พูดว่าอินเดียก็ไม่ต้องอธิบายมากแล้วว่าคุณภาพประมาณไหน เพราะคำว่า "อินเดีย" เองก็มีคำจำกัดความที่ชัดเจนประมาณนึง เพชรอินเดียในอดีต หมายถึงเพชรที่มีคุณภาพต่ำ สีไม่ขาวมาก ความสะอาดต่ำที่สุดในกระบวนเพชรทั้งหมด เนื่องจากมีคุณภาพต่ำ จึงส่งไปเจียระไนกันที่อินเดียเพราะค่าแรงถูก ทำให้คุณภาพการเจียระไนออกมาแบบอินเดี๊ย-อินเดียไปด้วย

พอเริ่มยุคฟองสบู่แตกในประเทศไทย ก็เริ่มมีศัพท์ใหม่ซึ่งแตก Segment ออกมาจากอินเดียธรรมดาได้อย่างมหัศจรรย์ นั่นก็คือคำว่า Top Indian หมายถึงเพชรอินเดียที่เหนือกว่าอินเดียธรรมดาทั่วไปและมักจะมาพร้อมคำโฆษณาที่แขกขายเพชรชอบหลอกล่อร้านเพชรบ่อยๆก็คือ After setting looks white หรือ ฝังออกมาก็ไม่เห็นหรอกว่าเป็นสีเหลืองๆ จึงทำให้ Top Indian ขายดิบขายดี เมื่อฝังเสร็จแล้ว ถึงร้านเพชรจะบอกลูกค้าว่าเป็นเบลเยี่ยม ลูกค้าก็ดูไม่ออกอยู่ดี เพราะการแยกเพชรเม็ดเล็กๆว่าเป็น Indian หรือ Belgium ต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญประมาณหนึ่งถึงจะดูได้ขาด

ส่วนอินเดียนคัทที่ครองรางวัลบู้บี้นั้น เราแอบตั้งชื่อเล่นกันว่า อินเดียช้างเหยียบค่ะ คุณภาพระดับนี้ไม่เหลืออะไรให้ภาคภูมิใจแล้วนอกจากการที่มันได้เกิดเป็นเพชร!! คุณภาพที่ว่านี้ ราคาต่อกะรัตเป็นหลักพัน สีน้ำตาลเฉียดไปทางดำคล้ำ รอยแตกไม่ต้องพูดถึงเพราะร้าวรานจับใจมองเห็นรอยแตกได้ด้วยตาเปล่า คาดว่าคงโดนช้าง ม้า วัว ควายรุมสกรัมกันจนหมดป่าไปแล้ว

เพชรเบลเยี่ยม (Belgium Cut)

เพชรเบลเยี่ยม เคยเจียระไนมาจากประเทศเบลเยี่ยมค่ะ เพชรที่ขุดขึ้นมาได้ทั้งหมดจะถูกส่งเข้าศูนย์กลางการค้าเพชรและจำแนกออกตามขนาด&คุณภาพ ซึ่งแบ่งออกได้ประมาณ 14,000 Category ที่แตกต่างกันเพื่อขายต่อไป เบลเยี่ยมเป็นหนึ่งประเทศที่ถือเป็นศูนย์กลางการค้าเพชรที่สำคัญของโลกและมีการเจียระไนไที่ขึ้นชื่อว่า เจียได้สวยและใช้เพชรคุณภาพดี จึงได้รับความนิยมมากค่ะ

เมื่อก่อนนี้ก็เจียในเบลเยี่ยมแหละค่ะ แต่เดี๋ยวนี้เจียกันทั่วไปหมดแล้ว เพราะเราสามารถ QC ให้ออกมาได้คุณภาพเดียวกัน ดังนั้น เดี๋ยวนี้เพชรเบลเยี่ยม เจียที่อินเดีย จีน ไทย ก็ได้ ขอให้คุณภาพดีเท่ากับเบลเยี่ยมก็เรียกเพชรเบลเยี่ยมหรือเบลเยี่ยมคัทได้เหมือนกันค่ะ

โดยเพชรเบลเยี่ยมที่ว่ามานี้ จะมีคุณภาพทั้งเรื่องสี ความสะอาดและการเจียระไนที่เหนือกว่าเพชรอินเดีย เป็นคุณภาพที่ได้รับความนิยมใช้กันสูงสุดก่อนที่เศรษฐกิจในบ้านเราจะสบู่แตกโป๊ะกันไป.. ดังนั้นถ้าใครมีเครื่องเพชรที่มีอายุช่วงประมาณ 15-20 ปีที่แล้ว คุณภาพเพชรที่ใช้มักจะเป็นเพชรเนื้อใสๆ สีค่อนข้างขาวและคุณภาพการเจียค่อนข้างดีทีเดียวค่ะ

เรื่องความสวยนี้ ถ้าวางไว้คู่กับ Top Indian บางทีก็บอกยากเหมือนกันค่ะ ต้องส่องกันดีดีถึงจะเจอความแตกต่าง ส่วนเรื่องราคาก็สูงขึ้นมามากกว่า บ่อยครั้งที่มีคนขาย (สัญชาติเดิม...) มาเสนอขายในราคาแสนประทับใจ พอเอาของมาให้ดูก็เป็นต้องตีกลับกันทุกรายเพราะส่วนใหญ่จะเป็นอินเดียนคัทปลอมตัวมา จนในช่วงหลังๆ คุณหมอก็เลยใช้วิธีถามราคาก่อนค่ะ ถ้าราคาต่ำมากๆ ก็ให้สันนิษฐานไว้ได้เลยว่าอันนี้เบลเยี่ยมปลอมชัวร์ๆ ไม่ต้องเสียเวลาดู เพราะแค่เริ่มติดต่อกันก็ไม่จริงใจแล้ว อย่าได้ค้าขายกันเลยจะดีกว่า

เพชรรัสเชียน (Russian Cut)

เพชรรัสเชี่ยนถือเป็นเพชรที่มีคุณภาพดีที่สุดในกระบวนเพชรทั้งหมด ทั้งในเรื่องสี ความสะอาดและไฟที่แวววิ๊งๆเตะตามากกว่าสองคุณภาพที่ว่ามา หลายๆครั้งที่เคยใช้เพชรรัสเชี่ยนทำเครื่องประดับ แผนกชุบถึงกับต้องโทรมาถามว่านี่เพชรจริงหรือเปล่า เพราะไฟสวยพุ่งเข้าตากว่าเพชรปกติทั่วไป (เนื่องจากเพชรรัสเซียซึ่งเป็นวัสดุเลียนแบบเพชรนั้นจะมีความแวววาวมากกว่าเพชรปกติค่ะ)

เมื่อก่อนนี้ ถ้าเรียกรวมว่ารัสเชี่ยนคัทก็จะหมายถึงความสวยที่มาพร้อมกันทุกหมวดหมู่ แต่ในปัจจุบันนี่สั่งแยกได้เหมือนก๋วยเตี๋ยวเลยค่ะ ประมาณว่า ต้องการเพชรสีขาว มีตำหนินิดหน่อยได้ แต่ขอรัสเชี่ยนคัท คือ การเจียระไนที่ดีสุดๆ คุณก็จะได้เพชรสีขาวมาก ไฟเด้งมากมายแต่ไม่เน้นเรื่องความสะอาด ส่องด้วยกล้องก็อาจจะเห็นตำหนิบ้าง หลายๆร้านก็ใช้วิธีนี้เพราะเพชรจะดูขาว สวย ไฟพุ่งกระจัดกระจายในราคาที่ไม่แพงมากค่ะ

คุณสมบัติของรัสเชี่ยนคัท (ถ้าพูดถึงแง่การเจียระไนอย่างเดียว) ก็จะเป็นเพชรที่มีสัดส่วนดีมากๆค่ะ Hearts & Arrowss เองก็เทียบเท่าเพชรรัสเชี่ยนคัท ดังนั้น H&A ทุกเม็ดก็คือ Russian Cut ด้วย หลายๆครั้งที่สั่งเพชรเม็ดเล็กๆไซส์ 1-2 ตังมาแบบยกห่อ เอากล้อง H&A มาส่องก็จะเห็น H&A จิ๋วๆเต็มไปหมด น่ารักมากๆเลยค่ะ

เพชร Heart & Arrow (Ideal Cut)

เพชร Heart & Arrow (Ideal Cut) หรือเรียกสั้นๆ ว่าเพชร H&A นั้น เป็นเพชรที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นเพชรทรงกลม (Round Brilliant) มีเหลี่ยมการเจียระไนเหลี่ยมที่ประณีต สวยสมบูรณ์แบบมากที่สุด ทุกขั้นตอนการเจียระไนต้องอาศัยความแม่นยำ ทั้งในด้านสัดส่วน (Proportion) ความสมมาตร (Symmetry) และการขัดเงา (Polish) ซึ่งความสมดุลทั้งหมดนี้ ทำให้เพชร Heart & Arrow เปล่งประกายสะท้อนความงดงามได้อย่างเต็มที่เหนือกว่าเพชรทั่วไปอย่างเห็นได้ชัด แม้สังเกตด้วยตาเปล่าจะเห็นว่าเพชร Heart & Arrow มีประกายความงดงามมากที่สุด

เมื่อใช้กล้องพิเศษสำหรับส่องดูเพชร Heart & Arrow โดยเฉพาะ สิ่งที่ได้เห็นคือรูปแบบการเจียระไนแบบพิเศษ ซึ่งเมื่อมองผ่านกล้องจากด้านบน (face-up) จะเห็น pattern รูปลูกศร จำนวน 8 ดอก ซึ่งมีขนาดและสัดส่วนเท่ากันอย่างชัดเจน และเมื่อมองผ่านกล้องจากด้านล่าง(Bottom up)ก็จะเห็น pattern รูปหัวใจ 8 ดวงที่สมบูรณ์เช่นกัน การเจียระไนแบบพิเศษนี้เอง ที่ทำให้เพชร Heart & Arrowมีปริมาณแสงที่สะท้อนกลับออกมาสมบูรณ์แบบ

รูปสัญลักษณ์ลูกศร 8 ดอก และหัวใจ 8 ดวง นั้นมีความหมายลึกซึ้งควรค่าแก่การครอบครองเป็นอย่างยิ่งโดยประเทศในเอเชีย นั้นเชื่อว่าเพชร Heart & Arrow เป็น "The Stone of Lack" (อัญมณีแห่งความโชคดี ) ส่วนประเทศฝั่งตะวันตก เช่นยุโรปและสหรัฐอเมริกานั้น เรียกเพชรนี้ว่า"The Proof of Love" (สัญลักษณ์แห่งความรัก)

Educationความรู้เรื่องเพชร

เพชรรูปทรงต่างๆ

ในสมัยเริ่มต้นเมื่อมีการนำเพชรมาทำเครื่องประดับ ก็เพียงนำก้อนผลึกเพชรมาประดับโดยไม่ได้มีการเจียระไนแต่อย่างใด กระทั่งมีการเริ่มต้นตัดโกลนเป็นรูปร่างและเริ่มมีการเจียรให้เกิดเหลี่ยมมุมตามแต่จะชอบเมื่อวิทยาการเริ่มเจริญก้าวหน้าก็มีการศึกษาและทำการกำหนดเหลี่ยมมุม สัดส่วนองศาต่าง ๆ ของเพชรเพื่อให้สามารถส่องประกายได้เต็มที่น้ำหนักของผลึกเพชรจะลดลงกว่า50%เมื่อผ่านกระบวนการเจียระไนและชักเงาเพื่อให้เกิดประกายแสงและความแวววาว เพื่อให้ได้เพชรที่เจียระไนมีขนาดใหญ่และมีน้ำหนักมากที่สุดช่างเจียระไนอาจต้องใช้ประสบการณ์และการพิเคราะห์อย่างละเอียดรอบคอบจากการศึกษาพบว่ารูปแบบการเจียระไนเพชรที่ส่งผลต่อประกายความงามที่ดีที่สุดคือ รูปทรงแบบกลมเหลี่ยมเกสร (Round Shape : Brilliant Cut) ขั้นตอนการเจียระไนเพชรรูปกลมเหลี่ยมเกสร                     ขั้นที่1 ทำเครื่องหมายร่างเส้นแนวสำหรับการเจียระไนลงบนผิวผลึกเพชรด้วยน้ำหมึกอินเดียนอิงค์                     ขั้นที่2 ตัดเพชรให้ได้ขนาดตามที่กำหนด                     ขั้นที่3 ขัดโกลนเพชรให้ได้รูปทรงที่กำหนด                     ขั้นที่4 เจียระไนเพชรที่โกลนแล้วให้เกิดเหลี่ยมมุมตามแบบ รูปแบบการเจียระไนเพชร                     การเจียระไนเพชรมีเป้าหมายสำคัญอยู่ที่ความต้องการให้เกิดประกายหักเหและสะท้อนแสงที่ส่องออกมาให้ได้มากที่สุดภายใต้การรักษานำหนักเพชรให้ได้มากที่สุดด้วย แต่ในปัจจุบันมีการเจียระไนเพชรให้มีรูปทรงและรูปแบบที่ดูแปลกตามากยิ่งขึ้นซึ่งส่งผลให้ความงามด้านประกายแสงลดน้อยลงแต่ด้วยความที่เป็นเพชรจึงทำให้ความนิยมไม่ได้ลงลงมากนักขณะเดียวกันก็สามารถชดเชยด้วยสไตล์รูปแบบที่สอดคล้องกับความต้องการหรือบุคลิกภาพของผู้สวมใส่มากขึ้น รูปกลม เหลี่ยมเกสร (Round Shape : Brilliant Cut) เป็นรูปแบบมาตรฐานที่เหมาะกับทั้งสุภาพสตรีและสุภาพบุรุษ รูปสี่เหลี่ยม เหลี่ยมพรินเซสส์ (Princess Cut) เป็นรูปแบบที่เหมาะกับสุภาพบุรุษ เพราะสะท้อนความมีรูปแบบกฎเกณฑ์ รูปหัวใจ (Heart Shape) เป็นรูปแบบที่เหมาะกับสุภาพสตรี สะท้อนถึงความรัก ความอ่อนหวาน  รูปหยดน้ำ (Pear Shape) เป็นรูปแบบที่เหมาะกับสุภาพสตรี สะท้อนถึงความมีอิสระ รูปมาร์คีส์ (Marquise Shape) เป็นรูปแบบที่เหมาะกับสุภาพสตรี สะท้อนถึงความคิดสร้างสรรค์ รูปไข่ (Oval Shape) เป็นรูปแบบที่เหมาะกับสุภาพสตรี สะท้อนถึงความสุภาพเรียบหรู รูปสี่เหลี่ยมมรกต (Emerald Shape) สำหรับสุภาพบุรุษที่สุภาพเรียบหรู รูปเรเดียน (Radiant Cut) เป็นรูปแบบที่เหมาะกับสุภาพสตรี สะท้อนถึงความมีอิสระสร้างสรรค์